10 Αρχές για Αποτελεσματική Ανοικτή Κυβέρνηση

1.1.    Η Ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να διενεργεί τις δράσεις της, όσο το δυνατόν περισσότερο, μέσα από μία συλλογιστική διαφάνειας.

1.2.     Το δικαίωμα στη Διαφάνεια αποτελεί άμεση συνέπεια του δικαιώματος πρόσβασης στην πληροφορία. Μία καλή και ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να χορηγεί στους πολίτες της, σε εύλογη χρονική διάρκεια, τη δυνατότητα πρόσβασης στην όσο κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη πληροφόρηση, όπου τα όρια αυτού του δικαιώματος στην δημόσια πληροφόρηση θα πρέπει να καθορίζονται αυστηρά και να αναθεωρούνται τακτικά.

1.3.     Το δικαίωμα της πρόσβασης στην δημόσια πληροφόρηση θα πρέπει να περιορίζεται μόνον από το σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των ευαίσθητων πληροφοριών που αφορούν τομείς στρατηγικής σημασίας ή θέματα εθνικής κυριαρχίας.

1.4.    Μία ανεξάρτητη αρχή (διοικητική ή δικαστική) θα πρέπει να εγγυάται την αποτελεσματικότητα του δικαιώματος στην δημόσια πληροφόρηση, έχοντας την αρμοδιότητα θέσπισης διαταγών και κυρώσεων προς την διοίκηση, όταν με τις πράξεις της παρεμποδίζει το δικαίωματα πρόσβασης στη δημόσια πληροφόρηση (το οποίο περιλαμβάνει την υπερβολικά αργή δημοσίευση της πληροφόρησης).

2.1.    Λαμβάνοντας υπόψιν ότι το δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία είναι ουσιώδες, είναι επίσης κρίσιμη η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης της, η οποία αποτελεί οδηγό για τη βελτίωση της δημοκρατίας. Κατ’ αυτή την κατεύθυνση, μια ανοικτή διακυβέρνηση θα πρέπει να επιτρέπει, όσο το δυνατόν είναι εφικτή, την επαναχρησιμοποίηση της δημόσιας πληροφορίας.

2.2.    Η αποτελεσματικότητα του δικαιώματος και το ίδιο το δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία, προϋποθέτουν ότι οι κυβερνήσεις και δημόσιοι θεσμοί θα καταστήσουν διαθέσιμα τα δεδομένα και τα έγγραφά τους σε ανοικτή, απλή και επαναχρησιμοποιήσιμη μορφή.

2.3.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να αναπτύξει μια δημόσια υπηρεσία για τα δεδομένα παρέχοντας τα κατάλληλα μέσα, που θα εγγυώνται την άσκηση πολιτικών υψηλής ποιότητας στο συγκεκριμένο αντικείμενο.

2.4.    Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δεσμευτούν να εγκρίνουν, όσο το δυνατόν, την ελεύθερη  επαναχρησιμοποίηση της δημόσιας πληροφορίας.  Η οικονομική ενίσχυση της υπηρεσίας δεν αποκλείει τη δυνατότητα εύρεσης συγκεκριμένων μοντέλων χρηματοδότησης για την υπηρεσία, εφόσον προορίζονται για τη διασφάλιση της εμβέλειας δημόσιων δεδομένων καλής ποιότητας. Η χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλίζει, για παράδειγμα, τη δυνατότητα εκτέλεσης συμπληρωματικών παροχών, εφ 'όσον αυτές οι ενέργειες δεν εμποδίζουν αδικαιολόγητα τους πολίτες από την άσκηση των δικαιωμάτων πρόσβασης και επαναχρησιμοποίησης των δεδομένων.

3.1.    Το δικαίωμα στην ανοικτή  θα πρέπει να επιτρέπει σε όλους τους πολίτες τη δυνατότητα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

3.2.   Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να επιτρέπει σε κάθε πολίτη να συμμετέχει τακτικά στις αποφάσεις που τον/την αφορούν.

3.3     Στην κατεύθυνση της ανοικτής Κυβέρνησης, τα Κράτη δεσμεύονται να αναπτύξουν έναν μηχανισμό συμμετοχικής δημοκρατίας και τουλάχιστον στο μεσοπρόθεσμο μέλλον να αναπτύξουν ένα μηχανισμό συνδιαμόρφωσης των δημόσιων αποφάσεων.    

4.1.    Η ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να προστατεύει τη δημοκρατική πολυφωνία και να ενθαρρύνει την τακτική εναλλαγή των κυβερνώντων, για παράδειγμα περιορίζοντας τη διάρκεια, τη συσσώρευση και τον αριθμό των εντολών Κυβέρνησης.

4.2.    Μία ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να προωθεί την αντιπροσώπευση των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων στους εκλεγόμενους θεσμούς και στη διαδικασία της συμμετοχικής δημοκρατίας.

5.1.    Είναι αδύνατο να υπάρξει ανοικτή Κυβέρνηση χωρίς την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους κυβερνώντες τους. Το άνοιγμα της Κυβέρνησης συνίσταται στην εφαρμογή μηχανισμών που προωθούν μία σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και κυβερνώντων.

5.2.    Δεν μπορεί να υπάρξει εμπιστοσύνη χωρίς ειλικρίνεια – φιλαλήθεια. Μία ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να διακηρύσσει την αρχή της ειλικρίνειας – φιλαλήθειας  κατά την εκτέλεση δημόσιων πολιτικών στις θεμελιώδεις καταστατικές αρχές της, και να οργανώνει την προστασία της στις δικαστικούς θεσμούς.

5.3.    Το δικαίωμα στην ειλικρίνεια θα πρέπει να γίνεται σεβαστό όχι μόνο στις αποφάσεις και τις αξιολογήσεις, αλλά επίσης το δικαίωμα στην ειλικρίνεια – φιλαλήθεια θα πρέπει να ενυπάρχει στους μηχανισμούς της δημόσιας συμμετοχικότητας και της συμβουλευτικής.

5.4.    Το δικαίωμα στην ειλικρίνεια και την αξιοπιστία συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα στην ουδετερότηα επί του διαδικτύου καθώς και επί των δεδομένω, αφού στην ψηφιακή πλέον εποχή αυτή η διπλή ουδετερότητα είναι κρίσιμη για την λειτουργία μιας ανοικτής Κυβέρνησης.

5.5.    Δεν μπορεί να υπάρξει αξιοπιστία και ειλικρίνεια σε μία διεφθαρμένη κοινωνία. Μία ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμεύεται στην αντιμετώπιση των μηχανισμών διαφθοράς επιβάλλοντας κυρώσεις στα άτομα που ευθύνονται για την τέλεση τέτοιων εγκλημάτων, έχοντας πάντα την προσοχή και το σεβασμό στη δέουσα διαδικασία.

6.1.    Μία ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να δημιουργεί το νομικό πλαίσιο που θα καθιερώνει τη λογοδοσία των κυβερνώντων και θα τους κάνει υπεύθυνους και λογοδοτούντες επί των πράξεων τους.

6.2.     Το δικαίωμα σε μία λογοδοτούσα κυβέρνηση οδηγεί στην υποχρέωση των πολιτών και των δημοσίων υπαλλήλων , να είναι και οι ίδιοι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους.

6.3.    Το δικαίωμα σε μια υπέυθυνη και λογοδοτούσα κυβέρνηση, υποχρεώνει τους κυβερνώντες να εφαρμόζουν την κυβερνητική ανοικτότητα λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα που να ξεπαιρνούν τις όποιες παραδοξότητες της συμμετοχικής δημοκρατίας και της ανοικτότητας γενικότερα.

6.4.    Για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας του δικαιώματος σε μια υπεύθυνη κυβέρνηση, η ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να ενθαρρύνει τις δημόσια διοίκηση και τους δημόσιους θεσμούς – φορείς, να εφαρμόζουν νέες τεχνολογίες οι οποίες, στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής, είναι κρίσιμες για την εξασφάλιση της κυβερνητικής διαφάνειας, της συμμετοχής των πολιτών, και του ελέγχου και της αξιολόγησης των πολιτών επί των κυβερνήσεων.

7. Το δικαίωμα προστασίας των δρώντων, της διαδικασίας της Ανοικτής Κυβέρνησης

7.1.    Μία Ανοικτή Κυβέρνηση θα πρέπει να καθιερώνει ένα νομικό πλαίσιο που θα προστατεύει τα μέλη της αντιπολίτευσης και τις απόψεις των μειονοτήτων – μειοψηφιών.

7.2.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμευτεί να θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο το οποίο θα προστατεύει τους δρώντες της, εκείνους δηλαδή που συνεργάζονται σεβόμενοι τις δημοκρατικές αρχές και εργάζονται προς επίτευξη του σκοπού της ανοικτής κυβέρνησης και των ανοικτών κυβερνήσεων.

7.3.    Το δικαίμα στη δημόσια πληροφόρηση οδηγεί στο δικαίωμα μετάδοσης της πληροφοριών, εφόσον αυτές αφορούν το γενικό συμφέρον και βρίσκονται σε αντιστοιχία με άλλα δικαιώματα. Για αυτό, μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να εξασφαλίζει ένα καθεστώς προστασίας των δημοσιογράφων και των πλρηφοριοδοτών, παρέχοντάς τους την απαλλαγή από τη δίωξη για γεγονότα που αποκαλύπτονται υπό αυτές τις συνθήκες, το δικαίωμα διατήρησης των πηγών τους, και το δικαίωμα προστασίας.

7.4    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να περιορίζει το μηχανισμό παρακολούθησης των πολιτών της. Η λειτουργία αυτών των μηχανημάτων, μία δικαιοδοτούσα αρχή θα πρέπει να έχει τις δυνατότητες να εξασφαλίζει ότι οι μηχανισμοί αυτοί χρησιμοποιούνται αυστηρά για σκοπό γενικού συμφέροντος και ότι δεν είναι δυσανάλογοι με το στόχο που έχουν να επιτύχουν.

8. Το δικαίωμα στην αποτελεσματικότητα της Ανοικτής Κυβέρνησης

8.1.    Το δικαίωμα σε μία ανοικτή κυβέρνηση συνίσταται σε συγκεκριμένες αρχές και κανόνες οι οποίοι αρκετές φορές υιοθετούνται από τα κράτη αλλά δεν είναι πάντα αποτελεσματικοί.

8.2.    Το δικαίωμα στην ανοικτή κυβέρνηση θέτει τους κυβερνώντες ως υπεύθυνους για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας των νόμων και των δικαστικών ή κυβερνητικών αποφάσεων σχετικών με το σκοπό της ανοικτής κυβέρνησης, ώστε να προστατευτεί η ανάπτυξη της κυβερνητικής και θεσμικής ανοικτότητας από πιθανά εμπόδια.

8.3.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να χορηγεί στους πολίτες της το δικαίωμα να απαιτούν δικαστικά τα δικαιώματα τους, ώστε έτσι να εφαρμόζονται μηχανισμοί που εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα των δικαστικών αποφάσεν που προέρχονται με βάση τη δέουσα διαδικασία.

8.4.    Με στόχο την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας ανοικτότητας, μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να αναπτύσει κατάλληλα μέτρα ώστε να αντιμετωπίσει τον ψηφιακό διαχωρισμό, επιδιώκοντας την ισότιμη προς όλους πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, οι οποίες στην ψηφιακή εποχή είναι τα εργαλεία για τη διαφάνεια και τη συμμετοχική και συνεργατική δημοκρατία.

9.1.    Η Ανοικτή Κυβέρνηση προϋποθέτει συγκεκριμένες αρχές, όπως το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφόρηση, το δικαίωμα επαναχρήσης της πληροφορίας ή το δικαίωμα συμμετοχής των πολιτών, οι οποίες όλες μπορούν να έχουν εξαιρέσεις. Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να χορηγεί στους πολίτες το δικαίωμα στην αιτιολόγηση των εξαιρέσεων επί των αρχών της ανοικτής κυβέρνησης.

9.2.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμεύεται να περιορίζει τις εξαιρέσεις και να τις αιτιολογεί διαρκώς.

9.3.    Άπαξ και θεσμοθετούνται τέτοιες εξαιρέσεις, μία δικαιοδοτούσα αρχή θα πρέπει να είναι ικανή να εξασφαλίζει ότι τέτοιες εξαιρέσεις είναι αιτιολογημένες και ανάλογες με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

9.4    Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας , η ανοικτότητα των δημόσιων πληροφοριών θα πρέπει να μην θίγει θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών . Έφόσον αυτές οι πράξεις δικαιολογούνται με βάση το δημόσιο συμφέρον, μία δικαιοδοτούσα αρχή θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι δεν είναι δυσανάλογες με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

10.1.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμεύεται να προωθεί την κουλτούρα της ανοικτής κυβέρνησης προς ολόκληρη την κοινωνία και σε όλα τα επίπεδα της περιφερειακής, διοικητικής και θεσμικής οργάνωσης.

10.2.    Μία ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να προωθεί την εκπαίδευση επί των θεμάτων της ανοικτής κυβέρνησης, μέσα από τη διαμόρφωση συνεχών προγραμμάτων και μέσω δράσεων δημοσιότητας, ώστε να απηχεί σε κάθε κοινό.

10.3.    Η ανοικτή κυβέρνηση θα πρέπει να προωθεί και να διατηρεί την έρευνα για τα θέματα ανοικτής κυβέρνησης σε όλα τα επιστημονικά της πεδία.